Amerikan basınında yayınlanan belgeler, 2025’in başında havada patlayan Starship roketinin, 450 kişiyi taşıyan üç uçağı ciddi riske atmış olabileceğini gösteriyor.
SpaceX, 16 Ocak’ta dev Starship roketinin son prototipinin “tırmanış sırasında plansız bir şekilde parçalandığını” kabul ederek, roketin havada patladığını duyurmuştu.
O anlara ait çok sayıda video da Starship’in parçalarının Turks ve Caicos Adaları üzerinde akşam gökyüzünü alevler içinde yararak atmosfere yeniden girişini gözler önüne sermişti.
Patlamanın ardından Turks ve Caicos’ta yaşayanlar, normalde el değmemiş Karayip sahillerinde yanmış lastik parçaları ve roket enkazı bulmuştu. Aynı olayın 24 Şubat’ta neredeyse birebir tekrarlanması ise havayollarını acil olarak uçuş rotalarını değiştirmeye zorlamıştı.
Aradan 11 ay geçtikten sonra Wall Street Journal’ın (WSJ) elde ettiği, ABD Federal Havacılık İdaresi’ne (FAA) ait belgeler, olay sırasında riskin kamuoyuna açıklanandan çok daha büyük olduğunu ortaya koydu. Belgelere göre, içinde toplam 450 kişinin bulunduğu üç uçak (bir JetBlue yolcu uçağı, bir Iberia Airlines seferi ve bir özel jet) Starship enkazı nedeniyle ciddi tehlike altına girdi.
“AŞIRI GÜVENLİK RİSKİ”
Her üç uçak da 16 Ocak’ta güvenli şekilde iniş yaptı. Ancak FAA raporlarına göre, uçaklardan herhangi biri Starship’ten kopan bir parçaya isabet etseydi sonuçları büyük bir felaket olabilirdi.
Hava trafik kontrolörlerinin, uçakları hızla enkaz alanından uzaklaştırmak için yoğun çaba harcadığı, bunun da iş yükünü artırarak “aşırı güvenlik riski” yarattığı belirtildi.
Bir hava trafik kontrolörü durumu şu sözlerle anlattı:
“Size bilgi verildi mi bilmiyorum ama bir roket fırlatıldı ve anlaşılan roket patladı. Miami ile aramızdaki bölgenin tamamını kapsayan hava sahasında enkaz var. Bu yüzden tüm uçakları bu alandan uzak tutmam gerekiyor.”
FAA’YA GEÇ BİLGİ VERİLDİĞİ İDDİA EDİLDİ
WSJ’nin aktardığı belgelere göre SpaceX, Starship’in patladığını FAA’yı uyarmak için kullanılan resmi acil hattı zamanında bilgilendirmedi. Bu hat, yetkililerin pilotları tehlikeden uzak tutabilmesi için kritik önem taşıyor.
Daha önce belirlenmiş “uçuşa yasak enkaz bölgeleri”, SpaceX’in roketle bağlantıyı kaybetmesinden dört dakika sonra devreye alındı. Ancak şirket, aracın kaybedildiğini FAA’ya resmi olarak ancak 15 dakika sonra doğruladı.
SPACEX’TEN SERT YANIT
SpaceX ise kimsenin tehlikeye atılmadığını savunarak iddiaları reddetti. Şirket, sosyal medya platformu X’te yayımladığı açıklamada, haberi “bir başka yanıltıcı hikaye” olarak nitelendirdi.
Açıklamada, “Muhabirlere art niyetli çevreler tarafından eksik ve yanıltıcı bilgiler servis edildi” denilirken, SpaceX’in fırlatma ve yeniden girişler sırasında hava sahasını sorumlu şekilde kullandığı ve kamu güvenliğini öncelik olarak gördüğü vurgulandı.
Öte yandan WSJ, FAA’nın ağustos ayında güvenlik incelemesini askıya aldığını; bunun gerekçesi olarak da güvenlik tavsiyelerinin zaten uygulamaya alındığının gösterildiğini aktardı.
Haberde ayrıca, Musk’ın Washington’daki yakın ilişkileri ve etkisinin, Starship testlerindeki patlamalara rağmen daha sert denetimlerin önüne geçmiş olabileceği ihtimaline dikkat çekildi.
TESTLER DEVAM EDİYOR
SpaceX, alışılmadık “deneyerek geliştirme” yaklaşımıyla Starship’in süper ağır fırlatma sistemini sürekli yeniliyor. Bu süreçte bugüne kadar bir dizi büyük patlama yaşandı.
Yine de şirketin 13 Ekim’de gerçekleştirdiği son, 11’inci tam ölçekli testte roket, uzaya çıktıktan sonra Hint Okyanusu’na kontrollü şekilde iniş yapmıştı.
SpaceX, daha güçlü yeni bir Starship versiyonunu ise gelecek yılın başlarında fırlatmayı planlıyor.